Τα ορώδη κυσταδενώματα

Αναπτύσσονται  συνήθως στο σώμα και την ουρά του παγκρέατος (50-70%). Είναι ασυμπτωματικά εκτός αν λόγω αυξημένου μεγέθους παρουσιαστούν συμπτώματα από πίεση σε γειτονικά όργανα. Αφορούν κυρίως γυναίκες (80%) ηλικίας άνω των 60 ετών. Τα ορώδη κυσταδενώματα είναι καλοήθεις βλάβες και θεωρητικά δεν εξαλλάσσονται σε καρκίνο. Ωστόσο βιβλιογραφικά έχουν αναφερθεί περιπτώσεις ορωδών κυσταδενωμάτων με κακοήθεια (ποσοστό 1% = ορώδη κυσταδενοκαρκινώματα).

Για την αντιμετώπισή τους υπάρχουν δύο προτάσεις:

• Συστηματική παρακολούθηση. Αυτό σχετίζεται με το μέγεθός τους, την ύπαρξη συμπτωμάτων και την βεβαιότητα ότι όντως πρόκειται για καλοήθη βλάβη. Η παρακολούθηση ενέχει τον κίνδυνο των επιπλοκών όπως αιμορραγίας, παγκρεατίτιδας κ.λ.π. όπως και την πιθανότητα τελικά να πρόκειται για κακοήθη  κυστικό όγκο.
• Χειρουργική εκτομή. Προτείνεται όταν το μέγεθος ή η θέση του ορώδους κυσταδενώματος προκαλούν πιεστικά φαινόμενα στα πέριξ όργανα ή όταν δεν είναι δυνατόν να διευκρινισθεί αν πρόκειται για κακοήθη βλάβη.

Η τελική απόφαση για την αντιμετώπιση του ορώδους κυσταδενώματος θα εξαρτηθεί από τα χαρακτηριστικά που θα λάβει υπόψη ο θεράπων ιατρός. Η απλή παρακολούθηση της βλάβης δικαιολογείται μόνον όταν έχει τεθεί χωρίς καμία αμφιβολία η διάγνωση « ορώδες κυσταδένωμα».   Ωστόσο ο αμφιλεγόμενος διαγνωστικός χαρακτήρας αυτής της βλάβης, σε σχέση με την γενική κατάσταση του ασθενούς και την ασφάλεια της παγκρεατικής εκτομής, οδηγεί στην άποψη της χειρουργικής εξαίρεσης όλων των ορωδών κυσταδενωμάτων και όχι μόνον όσων προκαλούν πιεστικά φαινόμενα.

 Βλεννώδη κυστικά νεοπλάσµατα

Οι κυστικοί αυτοί όγκοι εμφανίζονται ως επι το πλείστον σε γυναίκες μεγαλύτερες των 50 ετών και εντοπίζονται συνήθως στο σώμα και την ουρά του παγκρέατος. Αποτελούν ένα σημαντικό ποσοστό(=20-40%) στο συνολικό αριθμό των κυστικών όγκων του παγκρέατος. Ο όγκος αυτός δεν προκαλεί συμπτώματα παρα μόνον όταν αυξηθεί το μέγεθός του οπότε μπορούν να παρουσιαστούν συμπτώματα από πίεση σε γειτονικά όργανα.

Το βλεννώδες κυστικό νεόπλασμα είναι τυπικά  καλόηθες αλλά ουσιαστικά είναι προκαρκινική κατάσταση και μπορεί να εξελιχθεί σε βλεννώδες αδενοκαρκίνωμα. Να σημειωθεί ότι οι η πιθανότητα κακοήθειας αυξάνεται με την αύξηση του μεγέθους της βλάβης(=οι μεγάλοι όγκοι είναι συχνότερα κακοήθεις από τους μικρότερους). Συνεπώς η θεραπεία που συνιστάται είναι η πλήρης εξαίρεσή τους και όχι περιορισμένη τοπική εκτομή. Η επιβίωση  στην πενταετία εξαρτάται από το ιστολογικό στάδιο της βλάβης και κειμένεται από 50-95%.

Τα ενδοπορικά θηλώδη-βλεννώδη νεοπλάσµατα(IPMNs)

Τα αυτά νεοπλάσματα εμφανίαζονται ως τοπικές κυστικές διατάσεις του παγκρεατικού πόρου  που μπορούν να παρουσιαστούν είτε στον κύριο παγκρεατικό πόρο είτε σε πλάγιους κλάδους του.  Oι όγκοι αυτοί αναπτύσσονται σε οιανδήποτε θέση στο πάγκρεας  αλλά  με μεγαλύτερη συχνότητα στην κεφαλή του παγκρέατος. Το μέγεθός τους ποικίλλει και εμφανίζονται συχνότερα στους άνδρες μετά τα 60 χρόνια ζωής.

Η διαφοροποίησή τους απο τους άλλους κυστικούς όγκους συνίσταται στο ότι παρουσιάζουν συμπτώματα που ομοιάζουν με τα συμπτώματα της χρόνιας παγκρεατίτιδας(=χρόνιο επιγαστρικό άλγος, απώλεια βάρους, στεατόρροια κ.λ.π.). Η νόσος είναι δυνητικά κακοήθης και πρέπει να αντιμετωπίζεται εγχειρητικά. Η  έγκαιρη και ογκολογική χειρουργική αντιμετώπισή τους οδηγεί σε  υψηλά ποσοστά πενταετούς επιβίωσης.