✆ 6974911110
✉ georgeimvrios@gmail.com
Δρ Γεώργιος Ίμβριος MD, PhD

Γενικός Χειρουργός 

Χειρουργός Ήπατος-Χοληφόρων-Παγκρέατος

Χειρουργός Μεταμοσχεύσεων

Εξειδικευμένη Γενική
και Ογκολογική χειρουργική

Όγκοι στο ήπαρ των παιδιών

Το ήπαρ είναι το μεγαλύτερο συμπαγές όργανο στο ανθρώπινο σώμα. Ευρίσκεται στο δεξιό άνω τμήμα της κοιλίας, (στο «δεξιό υποχόνδριο»), κάτω από το διάφραγμα και επιτελεί ένα σημαντικό αριθμό απο λειτουργίες όπως την διήθηση του αίματος, την παραγωγή χολής η οποία βοηθά στη διάσπαση των τροφών κατά την πέψη, την  αποθήκευση ενέργειας με τη μορφή ενός σακχάρου που ονομάζεται γλυκογόνο, την απομάκρυνση από το σώμα βλαβερών ουσιών όπως φαρμάκων και τοξινών και τη σύνθεση παραγόντων που χρησιμεύουν στην δημιουργία του θρόμβου αίματος. Η μη λειτουργία του ήπατος είναι ασύμβατη με την ζωή.

Οι όγκοι στο ήπαρ δημιουργούνται όταν τα κύτταρα που το αποτελούν πολλαπλασιάζονται με ανεξέλεγκτο τρόπο και με ανώμαλο ρυθμό. Η συμπαγής μάζα που δημιουργείται μπορεί να είναι είτε καλοήθης (μη καρκινική) είτε κακοήθης (καρκινική). Ο μηχανισμός του πολλαπλασιασμού δεν είναι πλήρως διευκρινισμένος μέχρι σήμερα. Η ετήσια συχνότητα των όγκων ήπατος στα παιδιά είναι 0,5 – 2,5 περιπτώσεις ανά εκατομμύριο γενικού πληθυσμού. Απο τους καλοήθεις όγκους ο συχνότερος είναι το αιμαγγείωμα. Οσο αφορά τις κακοήθειες το ήπαρ είναι η τρίτη πιο συχνή περιοχή ενδοκοιλιακής κακοήθειας στα παιδιά, μετά το νευροβλάστωμα των επινεφριδίων και τους νεφρικούς όγκους, όπως ο όγκος του Wilms, με το το ηπατοβλάστωμα και το ηπατοκυτταρικό καρκίνωμα να είναι οι συχνότεροι.

Ταξινόμιση των όγκων του ήπατος: Οι όγκοι του ήπατος ταξινομούνται σε καλοήθεις (όχι καρκινικοί) και σε κακοήθεις (καρκινικοί).

ΚΑΛΟΗΘΕΙΣ ΟΓΚΟΙ ΤΟΥ ΗΠΑΤΟΣ

Μπορούν να εμφανιστούν σε διάφορες ηλικίες. Σε σπάνιες περιπτώσεις ένα παιδί μπορεί να έχει γεννηθεί ήδη με έναν όγκο στο ήπαρ. Ορισμένοι όγκοι δημιουργούνται στα πρώτα χρόνια της ζωής του παιδιού, αλλά μπορεί να μην εντοπισθούν και να  βρεθούν αργότερα.

Οι καλοήθεις όγκοι του ήπατος αντιπροσωπεύουν σχεδόν το 30% όλων των όγκων του ήπατος στα παιδιά.  Οι πιο συνηθισμένοι καλοήθεις όγκοι του ήπατος στα παιδιά σε ποσοστό 40-60% είναι αγγειωματώδεις(αιμαγγείωμα και αιμαγγειοενδοθηλίωμα).

Οι τύποι καλοηθών όγκων του ήπατος περιλαμβάνουν:

Τα αιμαγγειώματα μπορεί να είναι μονήρη ή πολυεστιακά και  είναι συχνότερα στα κορίτσια(Η αναλογία κοριτσιών προς τα αγόρια είναι 2:1).Τα περισσότερα εμφανίζονται μέσα στους 6 πρώτους μήνες της ζωής, ενώ το 50% γίνεται αντιληπτό κατά την πρώτη εβδομάδα της ζωής. Τα αιμαγγειώματα αυξάνουν το μέγεθός τους στη διάρκεια των πρώτων 6 μηνών της ζωής και ακολούθως η αύξησή τους επιβραδύνεται έως ότου σταθεροποιηθούν ή και συρρικνωθούν(σε ποσοστό 75% σε ηλικίες 5-7 ετών).   

Τα αιμαγγειώματα αν και είναι καλοήθη και δεν δίνουν μεταστάσεις  σχετίζονται με σημαντική νοσηρότητα και θνησιμότητα. Μπορούν να προκαλέσουν ηπατομεγαλία, συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια,  θρομβοπενία, αιμορραγική διάθεση (σύνδρομο Kasabach-Μerritt), διάχυτη ενδαγγειακή πήξη και αναιμία.  Τα βρέφη με αυτή την πάθηση μπορεί να έχουν διογκωμένη(«πρησμένη») κοιλιά, η οποία μπορεί να διαγνωσθεί ότι προκαλείται από τον συγκεκριμένο όγκο με απεικονιστικές εξετάσεις(Υπερήχους, αξονική τομογραφία κ.λ.π.). Επίσης τα αιμαγγειώματα μπορεί να εκδηλωθούν ως οξείες καταστάσεις (ρήξη, αιμοπεριτόναιο, καρδιακή κάμψη), ιδιαίτερα στη νεογνική περίοδο(τοκετός). Πολλά αιμαγγειώματα υποχωρούν μόνα τους κατά τα πρώτα 2 χρόνια της ζωής, ωστόσο άλλα απαιτούν θεραπεία. Μερικές φορές στα νεογνά συνυπάρχουν αιμαγγειώματα και σε άλλα όργανα.

Οι θεραπευτικές επιλογές για τα αιμαγγειώματα  εξαρτώνται απο το μέγεθός τους. Για τους μικρούς ασυμπτωματικούς όγκους συνιστάται παρακολούθηση. Η θεραπεία των αιμαγγειωμάτων περιλαμβάνει κορτικοστεροειδή, προπρανολόλη (ένας βήτα αναστολέας), ιντερφερόνη-άλφα (ένα φάρμακο που λειτουργεί στο ανοσοποιητικό σύστημα) και χημειοθεραπεία.  Σε ευμεγέθη αιμαγγειώματα που προκαλούν πίεση στα άλλα όργανα, είναι «ύποπτα για ρήξη(=ενδοκοιλιακή αιμορραγία) και δεν ανταποκρίνονται στην συντηριτική αγωγή, προτείνεται η χειρουργική εκτομή τους. Σε σπάνιες και ακραίες περιπτώσεις, όταν η νόσος έχει εξαπλωθεί σε όλο το ήπαρ, δεν έχει ανταποκριθεί σε άλλη θεραπεία και έναι επικίνδυνη για την ζωή του παιδιού, τότε συνιστάται η μεταμόσχευση ήπατος.

Το μεσεγχυματογενές αμάρτωμα  είναι ο δεύτερος συχνότερος καλοήθης όγκος του ήπατος της παιδικής ηλικίας (30%) που συνήθως παρουσιάζεται σε ηλικίες μικρότερες των 2 ετών. Μερικές φορές μπορεί να εμφανιστεί στο προγεννητικό υπερηχογράφημα, αλλά συνήθως παρουσιάζεται ως ασυμπτωματική κοιλιακή μάζα. Εάν το μέγεθός του είναι μεγάλο, μπορεί να προκαλέσει συμπίεση των παρακείμενων ιστών προκαλώντας αναπνευστική δυσχέρεια. Το μεσεγχυματογενές αμάρτωμα μπορεί είτε να υποστραφεί αυτόματα είτε σπανίως, να εξαλλαγεί σε  αδιαφοροποίητο σάρκωμα που είναι κακοήθης όγκος. Ετσι η θεραπεία που συνιστάται είναι η πλήρης χειρουργική εξαίρεση.

Η εστιακή οζώδη υπερπλασία και το αδένωμα του ήπατος. Στα παιδιά είναι ιδιαίτερα σπάνιοι καλοήθεις ηπατικοί όγκοι. Απο αυτούς τους δύο όγκους μόνο το αδένωμα του ήπατος μπορεί να είναι πολυεστιακό και σε μεγέθη μεγαλύτερα των 4 εκατοστών μπορεί να ευνοήσει την μετάλλαξή τους σε ηπατοκυτταρικό καρκίνωμα. Σε αυτή μόνο την περίπτωση συνιστάται χειρουργική εκτομή. Διαφορετικά και οι δύο παθήσεις πρέπει να παρακολουθούνται συστηματικά.

ΚΑΚΟΗΘΕΙΣ ΠΡΩΤΟΠΑΘΕΙΣ ΟΓΚΟΙ ΤΟΥ ΗΠΑΤΟΣ

Κακοήθεις πρωτοπαθείς όγκοι του ήπατος ονομάζονται οι όγκοι που αναπτύσσονται στο ήπαρ και δεν προέρχονται ως μετάσταση απο όγκο που αναπτύχθηκε σε άλλο όργανο του σώματος.  Oι πρωτοπαθείς όγκοι του ήπατος γενικά είναι σπάνιοι σε νεογνά, βρέφη και παιδιά, με ετήσια συχνότητα 0,5 –2,5 περιπτώσεις ανά εκατομμύριο γενικού πληθυσμού.

Οι πιο συχνοί κακοήθεις όγκοι του ήπατος είναι το ηπατοβλάστωμα που εμφανίζεται κυρίως σε βρέφη και το ηπατοκυτταρικό καρκίνωμα που αφορά κυρίως παιδιά ηλικίας 10-16 ετών.

Η αιτία πολλών κακοήθων όγκων του ήπατος δεν είναι γνωστή. Ωστόσο, ορισμένες νόσοι ή σύνδρομα καθιστούν πιο πιθανό για ένα παιδί να αναπτύξει μια τέτοια ασθένεια. Το ηπατοβλάστωμα είναι πιο πιθανό να συμβεί σε παιδιά με σύνδρομο Beckwith-Wiedemann, ιστορικό οικογενούς αδενωματώδους πολυποδίασης και πρόωρης γέννησης.  Το ηπατοκυτταρικό καρκίνωμα είναι συχνότερο σε παιδιά που έχουν παθήσεις που συνδέονται με κίρρωση του ήπατος, όπως κληρονομική αιμοχρωμάτωση, νόσο του Wilson ανεπάρκεια άλφα-1 αντιθρυψίνης και άλλες ηπατικές παθήσεις.

Οι πιο συνηθισμένοι τύποι καρκίνου του ήπατος στα παιδιά είναι:

Το ηπατοβλάστωμα είναι ο συνηθέστερος τύπος όγκου του ήπατος στα παιδιά.  Τα περισσότερα ηπατοβλαστώματα απαντώνται σε παιδιά κάτω των 5 ετών και η συχνότητα προσβολής είναι ελαφρώς υψηλότερη στα αγόρια σε σχέση με τα κορίτσια (4:3). Ενίοτε ο όγκος μπορεί να διαγνωσθεί και προγεννητικά. Το ηπατοβλάστωμα εμφανίζεται σχεδόν πάντα σε φυσιολογικό ηπατικό παρέγχυμα. Τα περισσότερα ηπατοβλαστώματα αναπτύσσονται σε μία μόνο περιοχή του ήπατος(=μονήρη) και καταλαμβάνουν τον δεξιό λοβό του ήπατος. Οι συχνότερες μεταστάσεις του ηπατοβλαστώματος εντοπίζονται στους επιχώριους λεμφαδένες και στον πνεύμονα ενώ είναι πολύ σπάνιες(οι μεταστάσεις) στον εγκέφαλο και στα οστά.

Όπως ήδη αναφέρθηκε, στους προδιαθετικούς παράγοντες εμφάνισης του ηπατοβλαστώματος  είναι το σύνδρομο Beckwith-Wiedemann, μια διαταραχή που προκαλεί υπερβολική ανάπτυξη του σώματος του παιδιού και η οικογενής αδενωματώδης πολυποδίαση, μια πάθηση που προκαλεί πολύποδες (μικρούς όγκους) στο παχύ έντερο και παρατηρείται στο οικογενειακό περιβάλον του παιδιού. Ιδιαίτερα τα παιδιά που φέρουν το γονίδιο APC, το οποίο προκαλεί την FAP, έχουν 800 φορές αυξημένο κίνδυνο ηπατοβλαστώματος. Ωστόσο για τα περισσότερα παιδιά με ηπατοβλάστωμα δεν υπάρχει γνωστή κληρονομική αιτία. Επίσης το ηπατοβλάστωμα είναι πιο συχνό σε παιδιά με πολύ χαμηλό βάρος γέννησης. 

Το ηπατοκυτταρικό καρκίνωμα, που είναι συχνός τύπος καρκίνου του ήπατος   στους ενήλικες, είναι όμως πολύ σπάνιος στα παιδιά. Εμφανίζεται συχνότερα σε παιδιά ηλικίας 0-4 ετών ή μεταξύ 10-16 ετών. Ο όγκος αυτός, σε αντίθεση με ότι συμβαίνει συνήθως στους ενήλικες,  μπορεί να αναπτυχθεί χωρίς να πάσχει το ήπαρ του παιδιού απο κάποια πάθηση. Τα περισσότερα ηπατοκυτταρικά καρκινώματα(70–80%) όταν γίνεται η διάγνωσή τους είναι είτε πολυεστιακά είτε καταλαμβάνουν ή διηθούν και τους δύο λοβούς.

Ωστόσο σε σχέση με τον γενικό παιδιατρικό πληθυσμό, το ηπατοκυτταρικό καρκίνωμα  είναι πιο συχνό σε παιδιά που είχαν προηγούμενες ηπατικές παθήσεις, όπως ηπατική ίνωση,   ιογενείς λοιμώξεις(κυρίως ηπατίτιδα Β),νόσο του Wilson, έλλειψη της α1-αντιθρυψίνης, ηπατικό αδένωμα ακτινοβολία για όγκο Wilms κ.λ.π. Οι ιογενείς λοιμώξεις του ήπατος στα παιδιά συνήθως οφείλονται σε κάθετη μετάδοση του ιού, από τις οροθετικές μητέρες τους.

Οι συχνότερες μεταστάσεις του  ηπατοκυτταρικού καρκινώματος εντοπίζονται στους επιχώριους λεμφαδένες και στον πνεύμονα και  είναι πολύ σπάνιες(οι μεταστάσεις) στον εγκέφαλο και στα οστά. 

Το ινοπεταλιώδες καρκίνωμα αποτελεί τύπο του  ηπατοκυτταρικού καρκινώματος, παρατηρείται συνήθως σε εφήβους και νεαρούς ενήλικες. Είναι σπάνιος καρκίνος και εμφανίζεται σε φυσιολογικό ήπαρ. Το ινοπεταλιώδες καρκίνωμα προκαλείται από μια γενετική ανωμαλία στην οποία ένα γονίδιο (DNAJB1) συγχωνεύεται λανθασμένα με ένα άλλο γονίδιο (PRKACA).

Το πρωτοπαθές ραβδομυοσάρκωμα είναι  σπάνιο νεόπλασμα, αποτελώντας το 1% των ραβδομυοσαρκωμάτων στα παιδιά. Το νεόπλασμα αυτό επηρεάζει συχνότερα τα μωρά και τα νήπια. Απαντάται οπουδήποτε κατά μήκος του χολαγγειακού συστήματος, από το φύμα του Vater μέχρι το παρέγχυμα των ηπατικών λοβών. Είναι το μοναδικό ηπατικό νεόπλασμα της παιδικής ηλικίας που μπορεί να έχει ως πρώτο του σύμπτωμα τον αποφρακτικό ίκτερο. Μπορεί να εξαπλωθεί(ως μετάσταση) γρήγορα σε άλλα μέρη του σώματος.

Το αδιαφοροποίητο σάρκωμα του ήπατος είναι πολύ σπάνιος αλλά ιδιαίτερα επιθετικός όγκος στα παιδιά. Συνήθως εμφανίζεται σε παιδιά ηλικίας μεταξύ 5 και 10 ετών. Μπορεί επίσης να εμφανιστεί και σε νεαρούς ενήλικες. 

Το βρεφικό χοριοκαρκίνωμα του ήπατος είναι ένας πολύ σπάνιος όγκος που φαίνεται να προέρχεται από τον πλακούντα και παρουσιάζεται με ηπατική μάζα κατά τους πρώτους μήνες της ζωής. Τα βρέφη είναι συχνά ασταθή λόγω αιμορραγίας από τον όγκο. Η κλινική διάγνωση μπορεί να τεθεί χωρίς βιοψία με βάση τα εξαιρετικά υψηλά επίπεδα beta-hCG στον ορό και τα φυσιολογικά επίπεδα AFP για την ηλικία.

Το επιθηλιοειδές αιμαγγειοενδοθηλίωμα είναι ένας σπάνιος όγκος στο ήπαρ που προέρχεται απο τα αγγεία του ήπατος. Όμως μπορεί να εμφανισθεί και σε άλλα όργανα όπως τους πνεύμονες, τα οστά, τον εγκέφαλο κ.α. Συνήθως παρουσιάζεται σε ενήλικές και σπάνια προσβάλλει παιδιά. Σε πολλά παιδιά ο όγκος αυτός λειτουργεί ως καλοήθης αναπτυσσόμενος με πολύ βραδύ ρυθμό. Ωστόσο θεωρείται νεόπλασμα με χαμηλού βαθμού κακοήθεια.

ΚΑΚΟΗΘΕΙΣ ΔΕΥΤΕΡΟΠΑΘΕΙΣ ΟΓΚΟΙ ΤΟΥ ΗΠΑΤΟΣ
(ΜΕΤΑΣΤΑΣΕΙΣ)

Είναι οι όγκοι που αναπτύσσονται στο ήπαρ ως μετάσταση απο άλλα όργανα που εμφανισαν καρκίνο. Μεταστάσεις στο ήπαρ μπορεί να συμβούν από διάφορους εξωηπατικούς παιδιατρικούς όγκους όπως το ραβδομυοσάρκωμα, το οστεοσάρκωμα, ο όγκος Ewing, ο όγκος Wilms, το νευροβλάστωμα κ.λ.π.

Διευκρίνιση: Οι παραπάνω πληροφορίες αποτελούν σύντομη ενημέρωση  και κατ΄ουδένα τρόπο αποτελούν ιατρικές συμβουλές υποκατάστασης ειδικευμένου ιατρού.

Ο ιατρός και οι συνεργάτες αναλαμβάνουν την διερεύνηση, θεραπευτική αντιμετώπιση και παρακολούθηση των χειρουργικών ογκολογικών παθήσεων του ήπατος

ΜΑΘΕΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

επιλέγοντας (-
Click
-) την ενότητα που σας ενδιαφέρει
Δρ Γεώργιος Ίμβριος MD, PhD

Γενικός Χειρουργός 

Χειρουργός Ήπατος-Χοληφόρων-Παγκρέατος

Χειρουργός Μεταμοσχεύσεων

Scroll to Top