ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΟ - ΟΓΚΟΛΟΓΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ

ΣΥΝΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΙ ΙΑΤΡΟΙ

Δρ ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΑΜΑΝΙΤΗ MD,PhD

Αναισθησιολόγος
Ειδικός αντιμετώπισης χρόνιου πόνου

Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΠΟΝΟΥ

Τι είναι ο πόνος;

Ο πόνος είναι η δυσάρεστη  αίσθηση και συναισθηματική εμπειρία που  προκύπτει από ένα πολύ έντονο ή καταστροφικό σωματικό ερέθισμα. Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να αισθανθεί κανείς πόνο χωρίς να υπάρχει βλάβη σε ιστό του σώματος. Ο πόνος   μπορεί να περιορίσει τις καθημερινές δραστηριότητες ενός ατόμου και ακόμη να τον καταστήσει πλήρως αδύναμο  να ακολουθήσει τις καθημερινές του συνήθειες.

Ο πόνος λειτουργεί  σαν ένα πρώτο σημάδι  ό,τι υπάρχει κάτι μη φυσιολογικό στο σώμα και με αυτό τον τρόπο λειτουργεί προστατευτικά για τον άνθρωπο. Αντίθετα η αδυναμία αίσθησης του πόνου καθιστά το άτομο ευάλωτο τόσο σε εξωγενή αίτια όπως οι τραυματισμοί όσο και ενδογενή, όπως η παρουσία μίας ενδοκοιλιακής φλεγμονής. 

Η αίσθηση του πόνου σχηματίζεται στον εγκέφαλο και συνεπώς επηρεάζεται από την κατάσταση του εγκεφάλου και την ψυχική κατάσταση του ατόμου. Για παράδειγμα οι ουσίες που επιδρούν στο κεντρικό νευρικό σύστημα, όπως ψυχιατρικά φάρμακα ή ναρκωτικές ουσίες κ.ά., δημιουργούν «υποκειμενική» αίσθηση του πόνου. Γενικά θα μπορούσε να ειπωθεί ότι κάθε άτομο αισθάνεται τον πόνο με το δικό του τρόπο.

Πώς διακρίνουμε τις κατηγορίες του πόνου;

Ο πόνος ανάλογα με τη έντασή του διακρίνεται σε αμβλύ και οξύ ενώ ανάλογα με την χρονική διάρκεια σε παροδικό, περιστασιακό, και χρόνιο. Για την βαθμολόγηση της έντασής του υπάρχουν διάφορες μέθοδοι, συνήθως με μία κλίμακα διαβαθμισμένη από το 0(=καθόλου πόνος) έως το 10(=ανυπόφορος πόνος)( κλίμακα McGill,  NRS κ.ά.)

Ο οξύς πόνος είναι αιφνίδιος και έντονος πόνος και προσδιορίζεται  χρονικά άμεσα, όπως π.χ. ο πόνος από έναν τραυματισμό, εγχείρηση από οδοντιατρικές εργασίες, τοκετό κ.λ.π.  Ο οξύς πόνος  είναι αιφνίδιος και με μεγάλη ένταση και ατονεί βαθμιαία με την πάροδο του χρόνου καθώς παύει να υφίσταται η αιτία που τον προκάλεσε. 

Ο χρόνιος πόνος μπορεί να είναι διάφορης έντασης, και συνήθως δεν μπορεί να καθορισθεί με ακρίβεια χρονικά πότε πρωτοεμφανίσθηκε. Αυτό συμβαίνει συχνότερα στους πόνους που προέρχονται από τα σπλάχνα(σπλαχνικός πόνος) όπως στη χολολιθίαση, στο ευερέθιστο έντερο κ.λ.π.  Χρόνιος πόνος είναι π.χ.   ο πόνος στην οσφυαλγία-ισχιαλγία, ο πόνος  στον αυχένα, η ινομυαλγία, ο πόνος στη ρευματοειδή αρθρίτιδα, στην ημικρανία κ.λ.π.  Ενας πόνος χαρακτηρίζεται χρόνιος όταν έχει διάρκεια  πάνω από 3 μήνες. Επίσης χρόνιος είναι ο πόνος όταν επιμένει ένα μήνα πέρα από τη συνηθισμένη πορεία μιας οξείας νόσου ή πέραν ενός λογικού χρόνου που απαιτείται για την επούλωση ενός τραύματος. Ο χρόνιος πόνος μπορεί να επιβαρύνει τη ποιότητα ζωής ιδιαίτερα όταν αφήνεται χωρίς θεραπεία. Σε αυτό το πλαίσιο περιλαμβάνεται αγχωτική συμπεριφορά έως και κατάθλιψη του ατόμου που δεν θεραπεύτηκε ο χρόνιος πόνος. Ο χρόνιος πόνος συνοδεύει συχνά χρόνιες παθολογικές καταστάσεις και συνήθως υποτροπιάζει.

Πως αντιμετωπίζεται ο πόνος;

Η αντιμετώπιση του πόνου γίνεται φαρμακολογικά, με την χορήγηση συνήθως σε συνδυασμό, αναλγητικών φαρμάκων, μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών σκευασμάτων, κορτικοστεροειδών και οπιοειδών. Ο πόνος πρέπει να αντιμετωπίζεται άμεσα και πρέπει να υπάρχει βαθμιαία χορήγηση ισχυρότερων παυσίπονων και όχι αντιμετώπιση εξ αρχής με τα ισχυρότερα φάρμακα.   Επίσης βοήθεια μπορεί να προσφέρει σε συγκεκριμένες περιπτώσεις ο ιατρικός βελονισμός, οι συνεδρίες υποστηρικτικής ψυχοθεραπείας κ.ά.

Ο οξύς πόνος είναι άμεσα αντιμετωπίσιμος από τον ιατρό. Αντίθετα ο χρόνιος πόνος αποτελεί μια σύνθετη κλινική οντότητα που για να αντιμετωπισθεί απαιτούνται εξειδικευμένες ιατρικές γνώσεις και συστηματική ιατρική παρακολούθηση.  Ειδικότερα ο πόνος που προκαλείται από κάποια μορφή κακοήθειας(=καρκίνος), είναι ένα πολύπλοκο ιατρικό και κοινωνικό πρόβλημα που χρειάζεται πολύπλευρη προσέγγιση. Στόχος της θεραπείας σε αυτές τις περιπτώσεις είναι τόσο η ανακούφιση του ασθενούς όσο και η λειτουργική τους αποκατάσταση και επανένταξή του στην κοινωνία.

Η ανάγκη εξειδικευμένης αντιμετώπισης του πόνου, οδήγησαν στην δημιουργία και λειτουργία των Ιατρείων Πόνου. Τα ιατρεία αυτά επανδρώνονται από εξειδικευμένο ιατρικό προσωπικό που  στην πλειονότητα είναι αναισθησιολόγοι καθώς και με ανάλογης ειδίκευσης   νοσηλευτικό προσωπικό. 

Οι αίτιες που θα οδηγήσουν έναν ασθενή με κάποια μορφή κακοήθειας στο Ιατρείο Πόνου είναι συνήθως ο πόνος που οφείλεται ή συσχετίζεται με το νεόπλασμα που πάσχει. Επίσης  με την θεραπεία που υποβάλλεται για την αντιμετώπιση της νόσου ή ακόμη εξ αιτίας μιας συνυπάρχουσας διαταραχής. Μία άλλη αιτία είναι η υποτροπή ή μία επιπλοκή της νόσου ή σε κάποιο απρόσμενο παροξυσμικό πόνο.

Η αντιμετώπιση του πόνου, ιδίως του χρόνιου, απαιτεί την κατανόηση της φυσιολογίας του πόνου μέσω της οποίας θα προκύψει ο βέλτιστος τρόπος διαχείρισής του. Σε κάθε περίπτωση πρέπει να αναζητείται η ιατρική συμβουλή και η παραπομπή σε ειδικά ιατρεία αντιμετώπισης του πόνου.

Δρ ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΑΜΑΝΙΤΗ MD, PhD

Αναισθησιολόγος

Ειδικός αντιμετώπισης χρόνιου πόνου

Scroll to Top